Zagadka syren

Królestwo moje nie jest z tego świata - Jezus mówi do Piłata - ale to nie znaczy, że nie rozciąga się nad tym światem. Otóż słowa wypowiedziane przez zmartwychwstałego Chrystusa, zgodnie z przekazem św. Mateusza, nie pozostawiają tutaj najmniejszych złudzeń: Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi. Bóg jako Stwórca nie może nie być Panem swojego stworzenia: w prawach, w obyczajach, w polityce i gospodarce, w życiu jednostek, rodzin i państw. Taka jest absolutna, niepodważalna prawda, którą Jean Ousset wykazuje na kartach swej książki, kierując się nie tylko wiarą, ale także żelazną logiką. Dokonuje drobiazgowej analizy lekcji ewangelicznej oraz nauczania papieży, którzy nigdy nie przestawali głosić tej prawdy z mocą. Autor znajduje potwierdz...

Książka wydana po raz pierwszy w roku 1970, stanowi wersję skróconą i zmienioną książki pt. Le Marxisme-léninisme opublikowanej przez Jeana Ousseta dziesięć lat wcześniej. Autor uwzględnił w niej najnowszy ówczesny przejaw Rewolucji, jakim były wydarzenia z roku 1968 po obydwu stronach żelaznej kurtyny. Bardzo subtelna i przenikliwa analiza marksizmu. Jean Ousset nie tyle skupia się na głównych tezach marksistowskich, takich jak walka proletariatu i burżuazji, prymat ekonomii, teoria wartości dodatkowej, kolektywizacja, internacjonalizacja, dyktatura proletariatu etc. - to wszystko jest przejściowe, ograniczone w czasie i przestrzeni. Otóż idzie on do sedna problemu, kładąc nacisk na istotowo dialektyczny aspekt marksizmu, w którym tkwi tajemnica całego systemu...

Jeden z czołowych francuskich działaczy kontrrewolucyjnych XX w. i organizator komórek formacyjnych na rzecz przywrócenia porządku cywilizacji chrześcijańskiej w społeczeństwie, Jean Ousset (1914-1994), przedstawia w niniejszym dziele mistrzowską syntezę swoich doświadczeń i refleksji na temat sposobu organizowania trwałej i owocnej działalności kontrrewolucyjnej. Sens i zasadność tego działania najlepiej uwydatniają przypomniane w książce słowa bpa Charlesa-Émila Freppela: Największym nieszczęściem, jakie może spotkać jakąś epokę lub jakiś kraj, jest porzucenie prawdy lub jej umniejszenie. Po każdym innym ciosie można się podnieść, ale nie po tym, jak poświęciło się same zasady. W pewnych momentach umysły mogą się ugiąć, a moralność publicz...

Rainer Maria Rilke (1875–1926), drugi po Goethem najchętniej czytany poeta niemiecki, został w tej znakomitej biografii opisany przez Fritza Raddatza (1931–2015), literata, dziennikarza i historyka literatury. Raddatz był osobowością niekonwencjonalną, kontrowersyjną, sprawcą i ofiarą literackich i politycznych skandali, niezwykle wpływowym krytykiem literackim związanym z „Die Zeit”. Urodzony w Berlinie, lata pięćdziesiąte XX wieku spędził z własnego politycznego wyboru w Berlinie Wschodnim. Wrócił do Berlina Zachodniego po konfliktach z władzami komunistycznymi. Z kolei pracując potem w hamburskim wydawnictwie Rowohlta, uczestniczył w „aferze balonowej” wokół przerzutu literatury antykomunistycznej na teren NRD. Niezwykle płodny, napisał kilkadziesi�...

Niezwykła korespondencja trójki wielkich europejskich poetów jest zapisem ich pasji życia i poezji, ale też opowieścią o samotności, smutku, wreszcie śmierci. To również obraz „ciekawych czasów”, w których przyszło żyć bohaterom książki i które zdeterminowały ich losy – Europa w pół kroku między jedną a drugą wojną, terror stalinowski. Odkupieniem mogła być jedynie poezja. „Rilke nie jest ani zamówieniem naszych czasów, ani ich reprezentantem, – jest ich przeciwwagą. Wojny, rzezie, porozrzucane mięso niezgody – i Rilke. Dzięki Rilkemu nasze czasy zostaną ziemi – odpuszczone” - pisała młoda Cwietajewa. Książka, obok listów, zawiera komentarze pokazujące biograficzne i historyczne okoliczności ich powstania, wprowadzające czytelnik...

Piąty tom Opowieści niesamowitych przynosi przegląd rodzimych strachów i niezwykłości. Rozpoczyna go Anna Mostowska oświeceniową przypowiastką w gotyckim nastroju. Straszą biesy i czarownice Jana Maksymiliana Ossolińskiego. Mamy wampiryczną opowieść Zygmunta Krasińskiego, Kresy niesamowite Romana Zmorskiego, eksperymenty ze znikaniem Sygurda Wiśniowskiego, symbolistyczną baśń Bolesława Leśmiana, nowele kolejowe Stefana Grabińskiego i nowele lotnicze Janusza Meissnera, podróże w czasie Antoniego Lange, najbardziej gotyckie z opowiadań Brunona Schulza i duchy w sztafażu kosmicznym u Stanisława Lema. I wiele innych niesamowitości. Wielcy literaci sąsiadują z mistrzami gatunku.

Shakespeare od młodych lat interesował się starożytnością i poświęcił jej siedem tragedii. Troilus i Kresyda, Perykles i Tymon Ateńczyk wyrastają z mitologii i dziejów antycznej Grecji, a Juliusz Cezar, Antoniusz i Kleopatra, Koriolan i Tytus Andronikus - z historii starożytnego Rzymu. Niniejsza dwutomowa edycja prezentuje tragedie rzymskie (jak je tu umownie nazywamy) w nowym przekładzie Antoniego Libery, który wcześniej ogłosił w PIW przekład kompletu tragedii Sofoklesa (2018) i wyboru dramatów Racine'a (2019). Tragedie te oparte są w znacznej mierze na Żywotach sławnych mężów Plutarcha, które Shakespeare czytał w angielskim przekładzie Thomasa Northa. Juliusz Cezar i Antoniusz i Kleopatra dotyczą czasów schyłku republiki (44-30 p.n.e.), Koriolan - jej poc...

Shakespeare od młodych lat interesował się starożytnością; poświęcił jej siedem tragedii. Mitologię i dzieje antycznej Grecji uczynił podglebiem Troilusa i Kresydy, Peryklesa i Tymona Ateńczyka. Historia starożytnego Rzymu stanowi kanwę Juliusza Cezara, Antoniusza i Kleopatrę, Koriolana i Tytusa Andronikusa. Niniejsza dwutomowa edycja prezentuje tragedie rzymskie (jak tu umownie je nazywamy) w nowym przekładzie Antoniego Libery, który wcześniej ogłosił w PIW przekład kompletu tragedii Sofoklesa (2018) i wyboru dramatów Racine'a (2019). Tragedie rzymskie oparte są w znacznej mierze na Żywotach sławnych mężów Plutarcha, które Shakespeare czytał w angielskim przekładzie Thomasa Northa. Juliusz Cezar i Antoniusz i Kleopatra dotyczą czasów schyłku republiki (44...

W Rozprawie o metodzie Kartezjusza - dziele pod wieloma względami przełomowym w historii filozofii nowożytnej - pada niby to niepozorna wzmianka o Kanibalach. W początkach XVII wieku termin ten natychmiast przywoływał szereg dobrze ugruntowanych w myśli europejskiej problemów: Czy rodzaj ludzki jest jeden? Czy rozum jest powszechny? A może nasze poznanie zawsze ma charakter kulturowy? Albo czy wychowanie pośród Kanibali uczyniłoby z nas Kanibali? Czy to klimat, czy raczej społeczeństwo nas kształtuje? Wreszcie, co począć w obliczu narastającego sceptycyzmu tak w dziedzinie wiedzy, jak moralności? By zrozumieć rolę Kanibali w Rozprawie na tle historycznego kontekstu, którym jest epoka europejskiej ekspansji w Nowym Świecie, cofamy się ku narodzinom tej idei i obserwu...

Z języka greckiego przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył Marian Szarmach Przekazujemy w ręce czytelnika wybór wykładów konferencji Maksymosa z Tyru przełożonych, wstępem i komentarzem opatrzonych przez Pana profesora Mariana Szarmacha. Maksymos z Tyru w Libanie (II wiek) żył za panowania kilku cesarzy, bo Antonina Piusa, Marka Aureliusza, Kommodusa i zapewne Septimiusza Sewera. Z pochodzącego z X wieku bizantyńskiego leksykonu zwanego Księgą Suda wiemy, że Maksymos występował również publicznie w Rzymie za czasów Kommodusa (180?192). Zachowało się po nim 41 wykładów konferencji na różne tematy dotyczące głównie filozofii popularnej. Są one mniej więcej tej samej długości i ich przeczytanie nie przekracza 20 minut. Nie wiadomo, czy starożytni znali...

Religio Medici. Religia lekarza (1642) to najbardziej znane dzieło angielskiego lekarza, filozofującego erudyty i pisarza, sir Thomasa Browne'a, Stanowi ono osobiste wyznanie żywionych przezeń przekonań religijnych, które należy odczytywać w kontekście literackim, teologicznym i filozoficznym. "Osią Religii lekarza jest egzystencjalny motyw autentyzmu własnych przeżyć religijnych, który decyduje o wyjątkowości dzieła Browne?a; jego twórczość pozostaje bowiem świadectwem czasów ? czasów nie tylko politycznego i wojennego zamętu, ale też intelektualnego przesilenia ? które sprawiały, że we własnym wnętrzu poszukiwano stałego punktu oparcia. Browne odwołuje się do tradycji hermetycznej, ale zna osiągnięcia najnowszej filozofii, a program nowej fi...

Mitologią i historią starożytną Shakespeare interesował się od wczesnych lat. Istotną rolę odegrały w tym względzie; angielski przekład "Żywotów sławnych mężów" Plutarcha, kroniki Liwiusza i Tacyta, eposy Homera, a także tragedie greckie i rzymskie oraz poematy Wergiliusza i Owidiusza. Fascynacja Shakespeare'a światem starożytnym zaowocowała siedmioma dramatami: czteroma ?rzymskimi? i trzema ?greckimi?. Dramaty ?rzymskie? ? "Juliusz Cezar", "Antoniusz i Kleopatra", "Koriolan" i "Tytus Andronikus" ? znalazły się w dwóch pierwszych tomach obecnej edycji PIW (2021, 2022); niniejszy tom III zawiera dwa dramaty ?greckie?, przy czym pierwszy z nich ? "Troilus i Kresyda" ? nawiązuje do zmitologizowanej historii wojny trojańskiej, a drugi ? "Tymon z Aten" ? do na poły le...

Trzecia edycja naszego słownika, wzorem poprzednich, adresowana jest nie tylko do filologów klasycznych i neogrecystów, ale także do szerszego kręgu osób, których kontakt z antykiem, zwłaszcza z jego grecką postacią, jest częstszy niż sporadyczny. Okazjonalnie zaś może z niego skorzystać każdy, kto ciekaw jest obecności w języku polskim, i w wielu innych współczesnych językach, słów wywodzących się w prostej linii z języka starogreckiego, albo ktoś, kto na przykład poszukuje oryginalnego brzmienia znanych mu skądinąd imion własnych związanych z historią, mitologią, topografią i kulturą starożytnej Grecji.

Prezentowana edycja słownika - drugie, poszerzone i poprawione wydanie - jest nadal efektem pracy dwojga autorów, a zarazem szczególnym świadectwem uczniowskiej kontynuacji dzieła podjętego swego czasu przez moją Mistrzynię, znakomitą znawczynię literatury greckiej i języka starogreckiego, profesor Zofię Abramowiczównę (1906-1988). Ponieważ w innym miejscu szerzej pisałem już o owym „dziecięciu niedoli”, jakim w pewnym sensie był dla profesor Zofii Abramowiczówny ów doprowadzony wstępnie do litery „r” słownik polsko-grecki (zob. Meander 43, 1988, z. 6, s. 553?561), nie będę powielał przekazanych tam informacji. Natomiast powtórzenie przy okazji drugiego wydania kilku istotnych uwag wstępnych dotyczących słownika wydaje się nieodzowne. Otóż w aktualn...