Zdrowy umysł w sieci algorytmów

„Stworzyliśmy machinę do wywoływania oburzenia, zachęcającą do propagowania bulwersujących treści. [...] Zwyczajni ludzie zaczęli się czuć jak żołnierze cyfrowej armii walczący o wspólną sprawę” – zauważyła Renée DiResta, research manager w Stanford Internet Observatory. Przejście od słów do czynów było tylko kwestią czasu. Mjanma - wzrost ekstremistycznych nastrojów prowadzący do jednego z największych ludobójstw od czasów drugiej wojny światowej i rzezi ludności Rohingja. Sri Lanka – rozruchy na tle religijnym. USA – chaos informacyjny zakończony najbardziej kontrowersyjnymi wyborami prezydenckimi w historii Stanów Zjednoczonych. Genezy wszystkich tych wydarzeń możemy szukać w feedzie mediów społecznościowych. Max Fisher w ramach kilkule...

Rewolucyjne spojrzenie na historię ludzkości, które kwestionuje nasze najbardziej fundamentalne założenia dotyczące ewolucji społeczeństwa Od pokoleń nasi odlegli przodkowie są przedstawiani jako prymitywni, gwałtowni i nieco dziecinni barbarzyńcy. Mówi się nam, że cywilizację można rozwijać tylko przez rezygnację z pierwotnej wolności i okiełznanie najniższych instynktów. David Graeber i David Wengrow w swojej przełomowej książce przekonują, że historia ludzkości stanie się o wiele ciekawsza i mniej jednoznaczna, jeśli zrezygnujemy z tej wąskiej perspektywy i spojrzymy na nią świeżym okiem. Narodziny wszystkiego nie tylko zmienia nasze postrzeganie przeszłości – od rozwoju rolnictwa i miast, po pojawienie się państw, demokracji i nierówności –...

Praktyczny przewodnik metod wykrywania i usuwania społecznie szkodliwych idei za pomocą głosu rozsądku W swojej błyskotliwej książce Andy Norman pokazuje, że rozprzestrzeniające się obecnie na świecie zdumiewająco irracjonalne idee i przeróżne teorie spiskowe mają wspólną przyczynę – są efektem nadmiernej społecznej wyrozumiałości w stosunku do subiektywnych opinii często niezgodnych z empirycznymi faktami i logiką. Wynikająca z tego postawa skutecznie osłabia umysłowy system odpornościowy, pozwalając „pasożytom umysłu” na jego opanowanie. Na szczęście ów system można naprawić za pomocą metod nazwanych przez autora „immunologią poznawczą”, które zrewolucjonizują naszą umiejętność krytycznego myślenia i stanowią coś w rodzaju intelek...

Nie ma żadnej kultury, która nie posiadałaby jakiejś formy religii. Religie różnią się pod względem formy, stylu czy rozmiarów, od małych, liczących kilkaset osób kultów, skupionych wokół charyzmatycznego przywódcy, aż po światowe organizacje liczące dziesiątki, a nawet setki milionów wyznawców, mających swoich przedstawicieli w każdym kraju. Również i w świeckich społeczeństwach istnieją ludzie, którzy uważają się za religijnych i praktykują przeróżne rytuały. Dlaczego? Skąd wzięła się w nas potrzeba religijności? Jak z praktyk szamańskich wyewoluowały współczesne religie? Słynny znawca ewolucji, Robin Dunbar, bada pochodzenie religii, jej funkcje w społeczeństwach oraz wpływ na nasze ciało i działanie mózgu. Oferuje wnikliwą, fasc...

Pszczoły są niezwykle inteligentne, potrafią rozpoznawać kwiaty i ludzkie twarze, okazywać emocje, liczyć, posługiwać się prostymi narzędziami, rozwiązywać problemy i uczyć się, obserwując innych. Ich maleńki, ale niezwykle złożony system nerwowy nie ma sobie równych w królestwie zwierząt. Niezwykle rozwinięta pamięć przestrzenna sprawia, że pszczoły są także doskonałymi nawigatorami. Potrafią wrócić do swojego ula nawet z bardzo odległych łąk i pól. Pszczoły są świadome, czują i myślą, boją się i cierpią, a nawet mają wątpliwości i dylematy etyczne. Lars Chittka zaprasza nas na niezwykły spacer w głąb pszczelego umysłu. Opowiada o życiu i zachowaniach pszczół, o inteligencji roju i tworzących go jednostek, o ich myślach i uczuciach...

Autorka Służących do wszystkiego wraca do tematu wiejskich kobiet, ale tym razem to opowieść zza drugiej strony drzwi chłopskiej chałupy. Podczas, gdy Maryśki i Kaśki wyruszają do miast, by usługiwać w pańskich domach, na wsiach zostają ich siostry i matki: harujące od świtu do nocy gospodynie, folwarczne wyrobnice, mamki, dziewki pracujące w bogatszych gospodarstwach. Marzące o własnym łóżku, butach, szkole i o zostaniu panią. Modlące się o posag, byle „nie wyjść za dziada” i nie zostać wydane za morgi. Dzielące na czworo zapałki, by wyżywić rodzinę. Często analfabetki, bo „babom szkoły nie potrzeba”. Nasze babki i prababki. Joanna Kuciel-Frydryszak daje wiejskim kobietom głos, by opowiedziały o swoim życiu: codziennym znoju, lękach i marzeni...

Polityczny cynizm Polaków rośnie w siłę. Czy jesteśmy skazani na populistyczną Polskę? Czy będzie tylko gorzej? Sierakowski i Sadura analizują i przepisują najnowszą historię polskiej demokracji. Pokazują jak niespełniona obietnica zbudowania polskiego państwa dobrobytu rozczarowała ludzi do władzy i instytucji. Resentyment zrodzony z niezaspokojonych potrzeb oraz rozpad sfery publicznej wtłoczył ludzi w bańki społeczne i zwrócił ich przeciwko sobie. W tych warunkach zrodził się polityczny cynizm Polaków, który doprowadził do triumfu populizmu. Czy będzie tylko gorzej? Kto i jak może odebrać wyborców PiS-owi? Autorzy rysują wizję przyszłości, gdy uda nam się wreszcie pokonać populistów. Lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy sprzeciwiają się c...

Bracia Arthur, Raymond i Mortimer Sacklerowie w ciągu kilku dekad zbudowali imperium. Niczym Medyceusze obejmowali mecenatem artystów, a setki milionów dolarów przeznaczali na filantropię. Najstarszy stał za sukcesem Valium i komercjalizacją rynku farmaceutycznego. Braciom podarował firmę Purdue Frederick – zbili na niej fortunę, lecz na zawsze pogrzebali dobre imię Sacklerów. Majątek rodziny szacowano na miliardy dolarów, ale niepohamowana rządza bogactwa pchnęła ich dalej: do intratnego sektora leków opioidowych. Arthur i Mortimer chcieli, by ich produkt był czymś więcej niż tylko specjalistycznym środkiem stosowanym w opiece paliatywnej. Miał przynieść ulgę rzeszom zwykłych Amerykanów cierpiących na pospolite bóle. Swój lek – OxyContin – reklamowali...

Międzynarodowy bestseller przetłumaczony na ponad czterdzieści języków Nawet dziewięćdziesiąt procent z nas doświadcza gwałtownych skoków glukozy – i nie ma o tym pojęcia. Symptomy? Zachcianki żywieniowe, ciągłe zmęczenie, mgła mózgowa, zaburzenia snu, obniżona odporność, trądzik… A z czasem choroby przewlekłe takie jak cukrzyca typu 2, nowotwory czy demencja. Autorka Glukozowej rewolucji w przystępny sposób omawia przełomowe odkrycia naukowe i pokazuje, jak zadbać o zdrowie bez konieczności wprowadzania radykalnych zmian. Na podstawie przeprowadzonych na sobie eksperymentów i dziesięciu prostych hacków uczy między innymi: • w jakiej kolejności spożywać produkty • co zjeść na śniadanie, by nie doświadczać spadków energii w ciągu dnia • ja...

„Autorzy zapraszają czytelników w podróż do krainy racjonalności, która różni się od znanych nam dotąd terytoriów kognitywistyki czy ekonomii. Tradycyjne wizje racjonalności mają w zwyczaju przedstawiać ludzi jako istoty o nadludzkiej sile rozumu, nieograniczonej wiedzy i całej wieczności na dokonanie wyboru. Aby zrozumieć proces podejmowania decyzji w prawdziwym świecie potrzebujemy innego, bardziej psychologicznie realnego pojęcia o racjonalności, a ta książka je zapewnia. Opowiada o prostych i szybkich heurystykach – łatwych zasadach pomagających podjąć decyzję pod presją czasu, kiedy przemyślenia to luksus, na który nie można sobie pozwolić. Heurystyki te mogą umożliwić zarówno żywym organizmom, jak też sztucznej inteligencji dokonywanie inteli...

Mężczyźni też chorują na depresję, ale udają, że jest O.K. „Jestem silny. Jestem twardy. Będę walczył” – powtarzają sobie mężczyźni, gdy poczują się gorzej. Wkładają pancerz, który zamiast ich chronić, stanowi obciążenie, bo nie pozwala ujawnić słabości i zmierzyć się z nimi. Tymczasem depresja podtruwa, pustoszy, a nawet zabija. Bo to groźne zaburzenie, a nie „słabszy okres” czy „zły humor”. Jak rozpoznać depresję u siebie lub bliskiej osoby? Jak skutecznie szukać pomocy? Czy psychoterapia zmienia osobowość? Czy leki od psychiatry są bezpieczne? O być może najpoważniejszej chorobie naszych czasów – jak mówi się powszechnie o depresji – otwarcie i bez klisz rozmawiają Szymon Żyśko, dziennikarz, który sam się z nią zmaga...

Rewolucyjna biografia Mikołaja Kopernika. Brawurowa opowieść o naukowym przewrocie wszechczasów. W czasach Kopernika nic nie wskazywało na to, że do największej naukowej rewolucji dojdzie w Europie. O gwiazdach Chińczycy i Arabowie wiedzieli więcej, ale to my jako pierwsi zrozumieliśmy, jakie jest miejsce Ziemi w kosmosie. Ktoś może powiedzieć, że to przede wszystkim zasługa Keplera, Galileusza, Newtona - ale gdybyśmy zapytali tych panów o zdanie, wskazaliby na dzieło bardzo skromnego, genialnego uczonego, który by pracować w spokoju nad swoim odkryciem, zaszył się na skraju Europy. Jakich cudów trzeba było, by Kopernik w ogóle mógł pojawić się na świecie? Dlaczego właśnie on, półsierota z Torunia, mógł, a nawet musiał zmienić nasze miejsce we Wszechś...

„Autorzy zapraszają czytelników w podróż do krainy racjonalności, która różni się od znanych nam dotąd terytoriów kognitywistyki czy ekonomii. Tradycyjne wizje racjonalności mają w zwyczaju przedstawiać ludzi jako istoty o nadludzkiej sile rozumu, nieograniczonej wiedzy i całej wieczności na dokonanie wyboru. Aby zrozumieć proces podejmowania decyzji w prawdziwym świecie potrzebujemy innego, bardziej psychologicznie realnego pojęcia o racjonalności, a ta książka je zapewnia. Opowiada o prostych i szybkich heurystykach – łatwych zasadach pomagających podjąć decyzję pod presją czasu, kiedy przemyślenia to luksus, na który nie można sobie pozwolić. Heurystyki te mogą umożliwić zarówno żywym organizmom, jak też sztucznej inteligencji dokonywanie inteli...

An essential guide to navigating our data-driven world, from one of the most influential psychologists of the twenty-first century Is more data always better? Do algorithms really make better decisions than humans? Can we stay in control in an increasingly automated world? Drawing on examples from all spheres of life - media literacy, online dating, self-driving cars, the justice system, health records - Gerd Gigerenzer shows how, when it comes to data and decision making, more isn't always better: when dealing with uncertainty, the elegant and nuanced simplicity of human reasoning beats complex algorithms time and time again. Filled with practical examples and cutting-edge research, How to Stay Smart in a Smart World examines the growing role of AI at all levels of daily life with refresh...

Is more data always better? Do algorithms really make better decisions than humans? Can we stay in control in an increasingly automated world? Drawing on decades of research into decision making under uncertainty, Gerd Gigerenzer makes a compelling case for the enduring importance of human discernment in an automated world that we are told can - and will - replace our efforts. From dating apps and self-driving cars to facial recognition and the justice system, the increasing presence of AI has been widely championed - but there are limitations and risks too. Humans are the greatest source of uncertainty in these situations and Gigerenzer shows how, when people are involved, trust in complex algorithms can lead to illusions of certainty that become a recipe for disaster. Filled with...