Herito nr 37-38. Socrealizm magiczny?

Podwójny numer kwartalnika Herito, przygotowywany na 30-lecie Międzynarodowego Centrum Kultury. Skupiony na miejscach niewidzialnych przeoczonych, wymazanych i nieoczywistych.Niewidzialność nie jest chwytem retorycznym czy pustym konceptem, ale żywym doświadczeniem mieszkańców Europy Środkowej. Miejsce jest dla nas zazwyczaj naturalnym punktem odniesienia, ale historia i zagospodarowanie miast i osad w Europie Środkowej, przemijanie imperiów od antyku do współczesności, wytyczanie rzymskich limes i wszystkich późniejszych granic, kurtyn i podziałów nawet dzisiaj udowadnia, że więcej jest miejsc wyobrażonych i niewidzialnych niż tych stałych.Przestrzeń pozostaje niewidzialna z różnych powodów czasem z powodu wykluczenia, czasem niezrozumienia albo niemożności wy...

Brzydkie kaczątko postradzieckiej transformacji? Terra incognita dla świata jak o swoim kraju pisała noblistka Swietłana Aleksiejewicz? Białoruś często odbierana jest nieprzychylnie, a niekiedy wręcz niesprawiedliwie. Tymczasem kraj naszych sąsiadów to znacznie więcej niż ostatnia europejska dyktatura w starym stylu. To kraj, w którym pragnienie wolności jest tak samo silne jak gdzie indziej w Europie. Kraj wciąż poszukający i definiujący własne korzenie, lecz nie odcinający się od nich. Białoruś jest nam znacznie bliższa, niż to się wydaje. A jednocześnie o żadnym z sąsiadów tak niewiele wiemy. Dlatego zamiast bać się Białorusi, lepiej ją odkrywać i rozumieć. W czym pomagają białoruscy autorzy wsparci głosami z Polski, Anglii i Japonii.Hienadź Sahan...

Numer kwartalnika HERITO poświęcony związkom człowieka i przyrody. Opracowywany w wyjątkowych warunkach, między epidemią, pożarem Biebrzańskiego Parku Narodowego, a zapowiedziami letniej suszy, jeszcze dobitniej uświadomił nam potrzebę kontaktu nie tylko z drugim człowiekiem, ale z przyrodą w stanie czystym. Zamknięcie i kwarantanna potęgowały tęsknotę za naturą: wiemy, że zieleń odstresowuje, relaksuje, a roślinny krajobraz wpływa kojąco na człowieka. Jednocześnie jednak mamy głęboką świadomość nadchodzących zagrożeń i wyzwań klimatycznych, które w ciągu najbliższych miesięcy i lat zdefiniują przyszłość naszej planety. Ostatecznie ta świadomość nadała kształt „zielonemu” numerowi HERITO, w którego centrum stoi śmiała teza stawiana p...

Najnowszy numer kwartalnika Herito poświęcony europejskiej kuchni. Czy pierogi, bigos, zwykły burak to elementy naszego dziedzictwa kulturowego? Oczywiście, że tak. „Na naszych stołach i w jadłospisach odbija się cała historia, jaka przetoczyła się przez kontynent, i zmiany kulturowe, które się na nim dokonały” – pisze we wstępie prof. Jacek Purchla. Ziemniaczane dekrety Fryderyka II Wielkiego miały takie samo znaczenie dla naszego dziedzictwa jak turecka ekspansja na Bałkanach.

Najnowszy, zimowy numer kwartalnika Herito poświęcony jest Austrii, jej kulturze, sztuce i zagadnieniom społecznym. Choć nie ma wspólnej granicy polsko-austriackiej, to ciągle łączy nas pamięć wspólnej przeszłości ck monarchii. Na Austrię patrzymy przez różowe okulary, jak na kraj, gdzie wszyscy miłują walce, Mozarta, tort Sachera, kawę, sznycel i piwo, chociaż w różnej kolejności. Tymczasem zapominamy, jak bardzo zróżnicowany geograficznie, kulturowo i tożsamościowo jest kraj rozciągnięty między dwoma jeziorami Nezyderskim i Bodeńskim. Krajobrazową różnorodność wzbogacają górzysta Karyntia i nizinny Burgenland, regiony ze sporym odsetkiem mniejszości narodowych. Austria nie objawiła się na mapie Europy w gotowej formie, lecz stopniowo budo wała sw...

Czasopismo naukowe „Lehahayer” nr 4 jest poświęcone historii i kulturze polskich Ormian. Tom pod redakcją dr hab. Andrzeja A. Zięby i prof. Krzysztofa Stopki zawiera artykuły siedmiu badaczy. Artykuły poruszają zagadnienia z szerokiego spektrum dziedzin: od demografii historycznej, przez historię społeczną, po biografistykę, w zakresie chronologicznym od XVII do XX w. Są to: Jakuba Kopczyńskiego „Struktura i finanse gminy ormiańskiej we Lwowie w świetle rękopisu Dzieje Ormian lwowskich od r. 1649 – aż do r. 1713 (Ossolineum nr 1646/II)”; Andrzeja Glińskiego „Niedotrzymanie kontraktu zaręczynowego u Ormian polskich (na przykładzie procesu sądowego z 1698 roku w Stanisławowie)”; Joanny Sławińskiej „Paschalis (Arutiun) Jakubowicz i trzy pasy kontuszow...

„Zbliżający się synod o młodzieży skłania do refleksji nad miejscem młodych w Kościele. […] Czy zależy nam na młodych samodzielnych? A jeśli tak, to czy potrafimy pomóc młodzieży stać się samodzielnymi?” – czytamy we wstępie do letniego numeru „Życia Duchowego”, który poświęcony jest tematowi „Od młodości do samodzielności”. O przechodzeniu z młodości do samodzielności piszą w numerze młodzi i nieco starsi. Ci pierwsi – dając świadectwo życia, ci drudzy – dzieląc się swoim doświadczeniem pracy z młodymi. Maria Miduch w artykule „Młodość – wybór Boga” pokazuje, jak wielką rewolucję „w umysłach pierwszych odbiorców orędzia biblijnego” czyni Bóg, wybierając młodego Samuela, a nie sędziwego kapłana Helego albo Dawi...

Osiemdziesiąt lat po zakończeniu wojny domowej Hiszpania wciąż nie wie, co zrobić z ciałami ofiar. Musiało minąć ćwierć wieku od śmierci generała Francisco Franco, by rodziny odważyły się szukać swoich zamordowanych bliskich. Szukają ich nadal: w przydrożnych rowach, zasypanych studniach, na polach, w płytkich zbiorowych grobach. W ciągu ostatnich kilkunastu lat hiszpańskie organizacje pozarządowe otwarły siedemset czterdzieści anonimowych mogił. Ekshumowały ponad dziewięć tysięcy ciał cywilów zamordowanych przez nacjonalistów. Nikt tak naprawdę nie wie, ile jeszcze jest takich grobów. Są we wszystkich regionach kraju, kości leżą w nich do dziś. Strup to opowieść o kraju, który w imię przyszłości miał zapomnieć o swoich upiorach, ale mu się...

Spis treści: Bora Ćosić: Krótkie dzieciństwo w Agramie (Skorupki jajka 1932-1937), przeł. Danuta Cirlić-Straszyńska Karl-Markus Gauß: Agram jak świat, przeł. Andrzej Kopacki Andrzej Kopacki: Kastet i piersiówka Đorđe Lebović: Semper idem, przeł. Tomasz Kwoka Teofil Pančić: Kronika pewnego dzieciństwa, przeł. Tomasz Kwoka Dejan Aleksić: Wiersze, przeł. Miłosz Waligórski Dejan Aleksić / Miłosz Waligórski: Farsz i foremka (rozmowa) Svetislav Basara: Opowiadania, przeł. Danuta Cirlić-Straszyńska Svetislav Basara / Danuta Cirlić-Straszyńska: Żartem i serio (rozmowa) Andrzej Kopacki: Kawa i poetyka Oto Horvat: Sabo się zatrzymał, przeł. Miłosz Waligórski Miljenko Jergović: Powieść o miłości, przeł. Miłosz Waligórski Srđan Valjarević: Como, przeł....

„Dusza w stanie łaski, lecz wciąż jeszcze splamiona, jest jak gołębica ze złamanymi skrzydłami, która nie może latać, ale wyrywa się ku Bogu z miłości dzięki przyciągającej do Niego łasce, oraz szuka sposobu oczyszczenia, błagając o Jego Miłosierdzie”. – ks. Dolindo Ruotolo W dzisiejszych czasach mówienie o Czyśćcu, Piekle, czy nawet Raju jest uważane za przestarzałe, niedorzeczne, niepotrzebne. Wydawałoby się, że śmierć wciąż pozostaje tematem aktualnym, ponieważ gości codziennie w nagłówkach artykułów prasowych i internetowych. Pojawia się ona jednak jedynie jako fakt, niepoddany żadnej refleksji, jako ostateczność, która „niesprawiedliwie” nas dotyka. Niewiele osób zadaje sobie dzisiaj pytanie: Co dzieje się z naszymi bliskimi po...

Odra, chociaż należy do najdłuższych rzek Europy, nie doczekała się własnych mitów i opowieści jak chociażby Wisła. Przez lata pozostawała brzydszą siostrą Renu, tą, którą wysłano do najcięższej pracy. W czasie gdy Ren był bohaterem utworów Heinego czy Wagnera, Odrę skracano, przycinano i prostowano pod ludzkie potrzeby. Miała zasilać nie młyny pruskiej mitologii, lecz huty i spichlerze państwa Fryderyka II Wielkiego. Odra stała się kręgosłupem i główną arterią jego królestwa, mostem łączącym dwa brzegi, i dopiero po hekatombie II wojny światowej pierwszy raz w swej historii zaczęła pełnić funkcję granicy. Jednak w przeciwieństwie do Dunaju stała się też rzeką bez pamięci, której historię trzeba napisać i opowiedzieć od nowa, co w tym...

Kiedy i gdzie powstał pierwszy przekład Koranu na język polski? Skąd w języku szwedzkim tureckie słowa? Czy Lwów był przez wieki bardziej bramą Orientu czy przedmurzem Europy? Czy praojczyzną Węgrów był mityczny Turan i dlaczego węgierska kuchnia pachnie orientalnymi przyprawami? Porzucenie tradycyjne perspektywy opisu dziejów Europy Środkowej wzdłuż osi Wschód-Zachów pozwala lepiej zrozumieć głębokie zróżnicowanie i wzajemne przenikanie się wielkich procesów cywilizacyjnych i kulturowych w tej części kontynentu. Adam Balcer przekonuje, że szczególnie niedoceniany jest dziś wpływy Imperium Osmańskiego, a jeszcze mniejsza jest świadomość roli Europy Środkowej jako pomostu między Morzem Bałtyckim i Skandynawią a Bliskim Wschodem i Azją Środkową. Cy...