O mocy Boga tom 5

Kwestie dyskutowane O mocy Boga (De potentia Dei) św. Tomasza z Akwinu należą do najbardziej znaczących tekstów średniowiecznych. Są zapisem dysput, które odpowiadają we współczesnym systemie nauczania seminariom uniwersyteckim. Kwestie powstały w dojrzałym okresie twórczości Akwinaty - po Summie przeciw poganom a bezpośrednio przed Summą teologii. Praca nad nimi stała się dla dominikańskiego mistrza okazją, by przemyśleć najważniejsze opcje doktrynalne, które zamierzał przyjąć w swej ostatniej i najsłynniejszej syntezie. Problematyka De potentia koncentruje się na nauce o Bogu. Tomasz zajmuje się w swym dziele m.in.: Bożą wszechmocą, stworzeniem i rządami Boga nad światem, cudami, prostotą istoty boskiej, wreszcie teologią Trójcy.

W tym punkcie rozważań dochodzimy do ich najciekawszego punktu, mianowicie konfrontacji przeświadczenia o wieczności Bożego aktu zachowywania świata z dogmatem głoszącym koniec świata. Te dwie idee są ze sobą potencjalnie w konflikcie ? wydaje się, że najprostszym i intuicyjnie akceptowalnym wyjaśnieniem końca świata może być ustanie zachowywania go przez Boga. Ono zostało jednak wykluczone we wcześniejszych artykułach kwestii. Zatem w pozostałej partii kwestii Tomasz tłumaczy, co naprawdę znika wraz z końcem świata, a co jest również po nim podtrzymywane w istnieniu przez Boga. Kres rzeczywistości oznacza według Tomasza nie jej koniec w sensie absolutnym, ale istotne przekształcenie. Po końcu świata, który jest przede wszystkim przeniesieniem wszystkich b...

"Teizm klasyczny" - tak dość często określa się koncepcję natury Boga zbudowaną przez Ojców Kościoła, wzbogaconą przez mistrzów średniowiecza i żywo dyskutowaną w naszych czasach. W "Teizmie klasycznym" Bóg nie stwarza świata po to, by udoskonalić siebie i osiągnąć wyższy stopień samoświadomości i wiedzy. "Teizm klasyczny" uważa także, że Bóg jest wieczny i choć sam nie podlega żadnym regułom upływu czasu, zdolny jest do sprawiania skutków w czasie. Fragment Wprowadzenia do kwestii VII Mateusza Przanowskiego OP

Tom obejmuje pochodzące ze zbioru Dysput problemowych o prawdzie Tomasza z Akwinu kwestie 25 i 26 dotyczące uczuć i zmysłów. Kwestia 26 pt. De passionibus animae (tłumaczenie na język polski jako: O doznaniach duszy; O uczuciach ludzkich; O uczuciach) oraz kwestia 25 pt. De sensualitate (tłumaczone jako O zmysłowości; O pożądaniu zmysłowym czyli zmysłowości) powstały podczas trzeciego roku pobytu Tomasza w Paryżu w latach 1256–1259 jako owoc jego pracy akademickiej. Problematyka władz uczuć i zmysłów człowieka stanowi jedno z ważniejszych zagadnień antropologii filozoficznej. W dziejach filozofii podejmowano różne próby wyjaśniania ich statusu i funkcji: poczynając od negacji sfery zmysłowo-uczuciowej, poprzez jej absolutyzację, a skończywszy na redukcji u...

Obserwujemy zjawisko, że w coraz bardziej zlaicyzowanych społeczeństwach Zachodu kwestia wiary spychana jest na margines, a Europa generalnie odchodzi od swoich chrześcijańskich korzeni. Jednak z drugiej strony, zwłaszcza w obliczu ekspansywnego islamu, pytania o Chrystusa i Kościół wracają ze zdwojoną siłą. Powiększa się grono osób, pragnących wiedzieć, na czym tak naprawdę polega bycie chrześcijaninem. Książka Gerharda Lohfinka wychodzi naprzeciw tej potrzebie. Wprowadza niechrześcijan w wiarę chrześcijańską, a zarazem stanowi pomoc dla wszystkich tych, którzy na nowo chcą się włączyć we wspólnotę wiernych. Autor, ceniony teolog i egzegeta, by uniknąć pisania kolejnej rozprawy naukowej, wybrał dla zrealizowania swojego zamiaru elastyczną formę li...

Książka obejmuje dwie kwestie, 21 i 22, ze zbioru Akwinaty Quaestiones disputatae de veritate, dotyczące dobra (De bono) i pożądania dobra oraz woli (De appetitu boni et voluntate), udostępnione w języku oryginału: łacińskim i w przekładzie polskim, oraz tematyczne studia i komentarze. Tom zawiera również bibliografię przedmiotową, indeks osobowy i rzeczowy. Kwestie te powstały w Paryżu w latach 1257-1259. W kwestii 21 De bono św. Tomasz stara się wyjaśnić, dlaczego dobro jest powszechną właściwością wszystkich realnie istniejących bytów, w czym przejawia się owo dobro bytów, dzięki czemu byty są dobre i jakie wynikają z tego konsekwencje dla rozumienia całej rzeczywistości. Kwestia 22 De appetitu boni et voluntate zawiera zagadnienia dotyczące pożądan...

Znałem te oczy, znałem to spojrzenie. Ostatnio widziałem je zaledwie trzy tygodnie wcześniej na wizerunku, którego obecnie oglądana ikona jest ciemną kopią. Nie tutaj, nie w Pałacu Apostolskim w Rzymie. To było w zapomnianym zakątku Włoch. Przed dwudziestoma dwoma dniami z Ellen i kardynałem Joachimem Meisnerem nawiedziliśmy po raz ostatni to Oblicze na wzgórzu opodal małego miasteczka w Abruzzach. Dla tego spojrzenia wyruszyliśmy skoro świt z Rzymu, aby przejechać 170 kilometrów na drugą stronę włoskiego półwyspu. Było to 4 kwietnia 2005 roku. Zaledwie dwie noce minęły od śmierci papieża. „Dziś spotkałem Pana paschalnego” – rzekł kardynał z Kolonii po południu tego dnia reporterce amerykańskiego magazynu. (...) Opieram się wyczerpany o kolumnę B...

Jeden z największych filmowych fenomenów współczesnego kina! Zamrożony przez mainstreamowych dystrybutorów przeleżał na półce 5 lat. Wykupiony dzięki publicznej zbiórce i mobilizacji dziesiątek tysięcy widzów trafił z początkiem lipca do amerykańskich kin i wywrócił letni boxoffice do góry nogami. Bez typowej dla Hollywood, idącej w miliony dolarów promocji, ale zato z rozchodzącą się wirusowo opinią, że to „film, który każdy powinien zobaczyć”, wspiął się na szczyt rankingów ocen i oglądalności. Sound of Freedom. Dźwięk wolności to prawdziwa historia Tima Ballarda (w tej roli znany z Pasji Jim Caviezel), byłego agenta rządowego USA, który rezygnuje z pracy, aby poświęcić życie ratowaniu dzieci przed losem gorszym niż śmierć. Mimo temat...

„Eucharystia nie jest nagrodą, Eucharystia jest lekarstwem”. – O. Leon Dehon Czy potrzeba więcej wyjaśnień? Chociażbyśmy ich szukali, nie znajdziemy, bo to największa z tajemnic. Możemy ją tylko przybliżyć. Ta książka jest takim przybliżeniem. Jest podzieleniem się tym, co odczuwa serce, które chce kochać Boga w tym sakramencie, co odczuwa serce, które chce być leczone przez największą z miłości. O. Michał Legan OSPPE – Paulin, misjonarz miłosierdzia, teolog, filmoznawca, publicysta, kierownik katedry teologii mediów na Uniwersytecie Jana Pawła II w Krakowie. ks. Michał Olszewski SCJ – Sercanin, misjonarz miłosierdzia, rekolekcjonista, autor wielu poczytnych publikacji, vloger, inicjator założenia Profeto.

9. tom w serii „Bóg-Człowiek-Świat” przybliża aktualny stan wiedzy na temat nauczania św. Pawła zawartego w jego czternastu listach, które Kościół uznał za kanoniczne. Emanuje z nich apostolski zapał i teologiczna przenikliwość Apostoła Narodów. Celem tego podręcznika jest dostarczenie niezbędnych wskazówek, ułatwiających pierwszą lektury owych pism, zrozumienie ich treści oraz leżącej u ich podstaw teologii. Z takiej perspektywy Juan Luis Caballero omawia strukturę formalną i zawartość listów Pawłowych. Podstawą jego dociekań jest postać tekstów, która przetrwała do naszych czasów. Każde z pism zostało poddane analizie według następującego schematu: okoliczności powstania listu, jego struktura i treść, płynące z niego nauczanie. Listy om...

Lew Tołstoj (1828-1910), rosyjski arystokrata znany przede wszystkim z wielkich powieści (Wojna i pokój, Anna Karenina), w pewnym momencie swojego beztroskiego życia (około pięćdziesiątki) zwrócił się w stronę poszukiwań religijnych. Nie było to jednak proste przejście od nihilizmu, do którego się przyznawał, na łono Cerkwi. Tołstoj widział w niej wiele zła, sprzeniewierzenie się etycznej nauce Chrystusa zduszonej przez ceremonializm, metafizykę i teologię. Swoim antyklerykalizmem sprawił, że w 1901 roku został ekskomunikowany, a wynikający z jego wiary anarchizm i pacyfizm postawił go w opozycji zarówno do Cerkwi, jak i do carskiego państwa. Moja wiara (1884) należy do serii pism religijno-teologiczno-moralnych, które tworzył w latach osiemdziesiątych X...

Traktat Arystotelesa Peri hermeneias, zwany w polskiej tradycji Hermeneutyką, jest jednym z najważniejszych tekstów poświęconych logice i logicznym aspektom języka w dziejach filozofii europejskiej. Aż do końca średniowiecza był to jeden z podstawowych podręczników logiki, a wiele pojęć wprowadzonych w tym traktacie jest stosowanych do dzisiaj. Głównym tematem Hermeneutyki jest struktura prostych zdań oznajmujących oraz relacje logiczne zachodzące między nimi. Arystotelesa interesuje w szczególności pojęcie zdania sprzecznego, które odgrywa istotną rolę w jego teorii dyskusji dialektycznej. Inne poruszane tematy to koncepcja znaczenia (trójkąt semantyczny słowa myśli rzeczy), natura nazw i czasowników, różne typy orzekania oraz relacje między pojęciami m...

17 tom serii obejmuje kwestie Summy teologii, w których św. Tomasz kontynuuje rozważania o stworzeniu. Omawia w nich zagadnienie wielości i różnorodności stworzeń (kwestia 47) oraz naturę dobra i zła (kwestie 48–49). Rozważa stworzenia czysto duchowe, tj. aniołów (kwestie 50–64), a następnie cielesne (kwestie 65–74). Ta ostatnia część stanowi w dużej mierze komentarz do opisu sześciu dni stworzenia z Księgi Rodzaju. Summa teologii św. Tomasza z Akwinu to jego najważniejsze i najsłynniejsze dzieło. Pracował nad nim przez siedem ostatnich lat życia. Należy ono do klasyki filozofii i teologii, a jednocześnie jest jednym z najbardziej wpływowych tekstów w kulturze Zachodu.

Część mówiąca o Trójcy Świętej należy do najważniejszych, a jednocześnie najtrudniejszych fragmentów Summy. Najważniejszych, ponieważ dotyczy prawdy będącej w samym sercu chrześcijańskiego objawienia. Zalicza się także do najtrudniejszych, ponieważ ma spekulatywny i dość techniczny charakter – św. Tomasz używa całego swego intelektualnego kunsztu, by za pomocą analogii ukazać wierzącym to, co dla nas pojmowalne z tajemnicy Boga w Trójcy. Myśl Akwinaty ogniskuje się wokół pojęcia Osób w Trójcy jako „relacji bytujących samoistnie”. Analizuje on teologicznie pojęcia osoby, relacji, pochodzenia Osób w Trójcy i inne zagadnienia kluczowe dla tego tematu. Pozostałe kwestie zamieszczone w tym tomie dotyczą pochodzenia stworzeń od Boga. Św. Tomasz...

Summa teologii św. Tomasza z Akwinu to jego najważniejsze i najsłynniejsze dzieło. Pracował nad nim przez siedem ostatnich lat życia. Należy ono do klasyki filozofii i teologii, a jednocześnie jest jednym z najbardziej wpływowych tekstów w kulturze Zachodu. Św. Tomasz w swojej pracy wykorzystał średniowieczny gatunek „summy”, który miał na celu pełne, syntetyczne i zwięzłe przedstawienie jakiejś dziedziny. W zamyśle Akwinaty dzieło to miało być przeznaczone dla początkujących - choć prawdopodobnie w trakcie pracy przekroczyło te zamierzenia. Tak pisał o tym w prologu do Summy:

Tom 42 zawiera drugą część komentarza św. Tomasza do słynnej Etyki nikomachejskiej Arystotelesa – tekstu poświęconego m.in. szczęściu, cnotom, jako sposobom dążenia do niego, oraz przyjaźni. Osobnym niewielkim dziełem zamieszczonym w tym tomie jest Tablica do „Etyki”, która powstała niedługo przed Objaśnieniem „Etyki”. Gatunek literacki zastosowany przez Akwinatę w Objaśnieniu to komentarz ad litteram (czyli „dosłowny”) zwany także sententia. Polega on na odtworzeniu i uporządkowaniu treści komentowanego dzieła z niewieloma własnymi uwagami komentatora. Akwinata przedstawia więc krok po kroku treść kolejnych ksiąg Etyki. Wskazuje przy tym na strukturę tekstu i rekonstruuje tok rozumowania Arystotelesa, niekiedy odrzucając krążące błędne in...

List do Hebrajczyków jest jednym z bardziej zagadkowych pism Nowego Testamentu, gdy chodzi o ustalenie jego autorstwa, adresatów czy daty powstania. Św. Tomasz przyjmuje, podobnie jak wielu innych dawnych autorów, że wyszedł on spod pióra św. Pawła. Na listy Pawłowe Akwinata patrzy zaś jako na pewną całość. Dostrzega w nich nie tylko zbiór pism okolicznościowych napisanych do rozmaitych adresatów, ale przede wszystkim owoc Bożego natchnienia. Jak pisze o tym dr Jörgen Vijgen we wstępie do jednego z wydań Wykładu „Listu do Hebrajczyków” prawdy objawione „na mocy boskiego dekretu, są przekazywane i wyrażane przez Pawła, aby uczynić te prawdy dostępnymi i przekazać je przyszłym czytelnikom”.

Kolejny tom Dzieł wszystkich Tomasza z Akwinu zawiera szereg dysput prowadzonych przez Akwinatę w różnym czasie. Quodlibet znaczy dosłownie „co się podoba”. Ten średniowieczny gatunek literacki był zapisem prowadzonych na ówczesnych uniwersytetach dyskusji, w których każdy członek społeczności akademickiej mógł zadać „mistrzowi” dowolne pytanie. Tłumacz dzieła i autor wprowadzenia do niego, prof. Mikołaj Olszewski, tak porównuje je z innymi typami średniowiecznych tekstów teologicznych: „Gdybyśmy chcieli krótko scharakteryzować kwestie quodlibetalne w porównaniu do rozważań zawartych w summach, komentarzach do Sentencji czy kwestiach dyskutowanych, można by powiedzieć, że kwestie ze średniowiecznych syntez teologicznych rozpatrują zagadnienia, kt...

Wstęp - Jacek Salij OP. Uczta intelektualna dla każdego zainteresowanego wiarą chrześcijańską. Opracowanie około sześćdziesięciu kazań, które św. Tomasz wygłosił w okresie Wielkiego Postu w 1273 roku w Neapolu, w ostatnim roku swojej działalności. Charakterystyczny dla św. Tomasza zmysł porządkowania podejmowanych zagadnień w niejednym przypadku trafi do przekonania również współczesnemu czytelnikowi i pomoże mu uporządkować ten lub inny jego własny problem religijny.