Prawo i nauki kognitywne

Prawo to jedna z ważniejszych form porządkowania relacji społecznych. Z tego powodu stanowi przedmiot opracowań filozoficznych, reprezentujących wiele rozmaitych doktryn i technik, proponujących wykorzystanie różnych narzędzi w dziedzinie życia społecznego. Powstanie nauk społecznych doprowadziło do tego, że na prawo zaczęto patrzeć z innego miejsca już nie ze sceny, lecz z balkonu, jak to określili François Ost i Michel Van der Kerchove. Stało się zatem nie tylko źródłem prawowitości czy instrumentem normatywnym, lecz także przedmiotem refleksji socjologicznej, antropologicznej i językoznawczej. Autor przedstawia różne sposoby funkcjonowania prawa jako przedmiotu nauk społecznych. Wśród tych sposobów wyróżnia cztery tendencje. Na początku omawia kultur...

Zebrane w tomie teksty wpisują się w dociekania nad językiem jako kluczem do poznania i kultury, którym od półwiecza patronują autor Dociekań filozoficznych, Ludwig Wittgenstein, i Anna Wierzbicka, autorka Dociekań semantycznych, przynależąc bezpośrednio do językoznawstwa kognitywnego lub czerpiąc obficie z jego dorobku i narzędzi badawczych. Są one świadectwem zarówno kontynuacji, jak i zmian zachodzących w obrębie językoznawstwa kognitywnego, w którym coraz większą wagę przykłada się do badania czynników kontekstualnych decydujących o rozumieniu, np. metafory, a także do analizy samych procesów konstruowaniu sensu on-line, wyłaniających się dynamicznie w określonym kontekście, niejednokrotnie w wyniku integracji pojęciowej czy rekonceptualizacji. Sp...

Spór o metodę w XIX i XX-wiecznej filozofii i teorii prawaLogikaAnalizaArgumentacjaHermeneutykaMetody prawnicze z perspektywy ponowoczesnej filozofii prawa

Takie własności przedmiotu naszego poznania jak piękny, wzniosły, tragiczny czy śmieszny zasadniczo różnią się od własności w rodzaju: obszerny, szeroki, ciężki itp. Te drugie dają się zmierzyć i obliczyć, te pierwsze, jak się wydaje, nie. Mimo to używamy określeń typu: piękniejszy, większa lub mniejsza tragedia. Cechy te nazywamy wartościami estetycznymi, co w zgodzie z greckim sensem tego słowa znaczy, że są to takie wartości, których prawdziwość lub fałszywość sądu zawiera się już w samym oglądzie, a nie dopiero w pomiarze lub obliczeniu. W trakcie swych 30 wykładów dla studentów kognitywistyki staram się wyjaśnić, jakie miejsce sądy o owych wartościach estetycznych zajmują w aktywności umysłu rozważanej z pozycji teoriopoznawczej. Prze...

The study of law is, first and foremost, the study of a human practice. The full account of the practice of law can be given by explaining legal rule-following behaviour not only from the scientific, i.e. objective, perspective, but also from that of the person who must decide how she will respond to the law. Answers to various and persistent jurisprudential questions ? such as ?what is the law?? or ?what is the difference between law and morality? ? require an account of what it means that a person accepts a legal rule as a legal rule and not as a rule of any other normative system. Unfortunately, it seems that this subjective point of view is beyond the reach of scientific method. Science allows us to study the social behaviour in the legal context, but it does not allow us to distinguis...

A collection of essays assessing the origins of various rule-based systems including, but not limited to, morality, rationality and justice from the perspectives of both philosophy and psychology. The Reader will learn about diverse cognitive and neurocognitive phenomena responsible for the emergence of these normative orders such as imitation, time preferences and the dual-processing mind. Furthermore, the contributions include different philosophical insights into the genealogy of norms. Contributors: Bartosz Brożek, Antonino Rotolo, Wojciech Załuski, Tomasz Żuradzki, Corrado Roversi, Bram Heerebout, Łukasz Kurek, Mateusz Hohol, Katarzyna Eliasz, Łukasz Kwiatek

Celem tego tomu jest z jednej strony pokazanie niektórych przynajmniej filozoficznych źródeł naturalizmu prawniczego, z drugiej natomiast omówienie najważniejszych stanowisk naturalistycznych (realistycznych) w filozofii prawa. Podobnie jak w przypadku tomu Naturalizm prawniczy. Interpretacje chcieliśmy odejść od standardowego schematu przedstawiania realizmu prawniczego. Znów bowiem podejmujemy próbę spojrzenia na naturalizm prawniczy z nieco innej, szerszej, a w tym przypadku przede wszystkim filozoficznej perspektywy. Pewne wątpliwości może natomiast budzić pominięcie niektórych stanowisk naturalistycznych w prawie. Chcieliśmy jednak pokazać przede wszystkim te koncepcje naturalizmu prawniczego, które są w naszym przekonaniu najbardziej oryginalne lub są w literat...